ΙΝΤΕΡΝΕΤ | webaction

INTERNET ή Παγκόσμιος Ιστός

Τι είναι τελικά το internet;

Τεχνικά θα έλεγα είναι ένα παγκόσμιο διαδίκτυο υπολογιστών. Επιτρέπει την πρόσβαση σε τοπικά δίκτυα και μεμονωμένους υπολογιστές όλων των τύπων Για να επικοινωνήσουν όλοι αυτοί οι υπολογιστές μαζί χρησιμοποιούν ένα κοινό πρωτόκολλο επικοινωνίας, το TCP/IP (Transmission Control Protocol / Internet Protocol).

Ουσιαστικά είναι ένα ανοιχτό παράθυρο στον κόσμο. Ένας χώρος που μπορεί να αποτελέσει αφετηρία έκφρασης και απογείωσης της φαντασίας. Μια τεράστια βιβλιοθήκη, μια απέραντη βάση με κάθε λογής δεδομένα. Μας αποδεσμεύει χωρικά και χρονικά να ταξιδέψουμε παντού, να γνωρίσουμε ανθρώπους, να βρούμε αυτό που ψάχνουμε . Και το σημαντικότερο διημερεύει και διανυκτερεύει συνεχώς.

Σίγουρα όμως το Internet δεν είναι, εκπαιδευτικά ιδρύματα (πανεπιστήμια, σχολεία ...) ερευνητικά και επιστημονικά κέντρα εταιρείες κυβερνήσεις μεμονωμένοι χρήστες

Πού οφείλεται όμως η εξάπλωσή του; Η ραγδαία εξάπλωση του Internet οφείλεται στο ότι είναι εύκολα προσβάσιμο από τον καθένα , βρίσκεις εύκολα πηγές για οποιοδήποτε θέμα, είναι φτηνό εκδοτικό μέσο, είναι ένας νέος ελκυστικός τρόπος έκφρασης και επικοινωνίας.

Τι υπηρεσίες μας παρέχει σήμερα; Σήμερα το Internet χρησιμοποιείται για υπηρεσίες: ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (e-mail ), μεταφορά αρχείων (ftp) , για σύνδεση με απομακρυσμένο υπολογιστή (telnet), λίστες συζητήσεων (listserv) ,ομάδες κοινών ενδιαφερόντων (newsgroups), ηλεκτρονική παρουσίαση σελίδων με δυνατότητες πολυμέσων (WWW) . To Internet αποτελεί ένα “φαινόμενο” της σημερινής πραγματικότητας υπό την έννοια της συνεχούς διείσδυσής του στην καθημερινή μας ζωή. Σήμερα δεν υπάρχει μέσο, έντυπο ή ηλεκτρονικό, που να μην αναφέρεται στο διαδίκτυο. Τεράστιες ποσότητες εμπορικών συναλλαγών διενεργούνται μέσα απ’ αυτό, ενώ όλες οι ειδήσεις διακινούνται καθημερινά και φτάνουν στους χρήστες του. Επιστημονικά άρθρα, αλλά και ολόκληρα βιβλία, βρίσκονται “αρχειοθετημένα” στους ανά τον κόσμο διασυνδεμένους υπολογιστές που το αποτελούν . Τι ακριβώς όμως είναι το Internet (INTERnational NETwork) ή διαδίκτυο, ή Παγκόσμιος Ιστός, ή απλώς δίκτυο, που τόσο απρόσμενα αλλά συνάμα δυναμικά μπήκε στη ζωή μας; Ποια είναι η δομή του και τι αλλαγές επίκεινται από την παρουσία του και τη χρήση του; Παρ’ όλο που στη χώρα μας το Internet έκανε αισθητή την παρουσία του τα τελευταία χρόνια, εντούτοις η ιστορία του είναι ήδη αρκετά μεγάλη.

Η αρχή, η εξέλιξη , το σήμερα και το αύριο.

Το 1957 η τότε Σοβιετική Ένωση θέτει σε τροχιά γύρω από τη Γη τον Σπούτνικ, τον πρώτο τεχνητό τηλεπικοινωνιακό δορυφόρο. Ήταν η αρχή των παγκόσμιων επικοινωνιών. Η αποστολή του Σπούτνικ έγινε κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου μεταξύ της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και των Ηνωμένων Πολιτειών. Σε απάντηση οι Αμερικανοί άρχισαν να σχεδιάζουν ένα νέο σύστημα επικοινωνίας. Το νέο σύστημα επικοινωνίας έκανε την εμφάνισή του το 1969, όταν υλοποιήθηκε ένα σχέδιο του Advanced Research Projects Agency (ARPA) του Αμερικάνικου Υπουργείου Άμυνας σε συνεργασία με τέσσερα πανεπιστήμια (UCLA Los Angeles, Stanford, UCSB Santa Barbara και U της Utah) και είχε σκοπό τη δημιουργία ενός δικτύου, που θα επέτρεπε την έρευνα και επικοινωνία μεταξύ των στρατιωτικών μονάδων ακόμα και σε περίπτωση κατάρρευσης του υπάρχοντος επικοινωνιακού δικτύου από πυρηνική καταστροφή. Το δίκτυο που δημιουργήθηκε ονομάστηκε D(Defence)ARPAnet. Η φιλοσοφία του νέου δικτύου ήταν η δημιουργία ισότιμων κόμβων επικοινωνίας, χωρίς δηλαδή να μεσολαβεί οποιοδήποτε κέντρο στη μεταφορά των μηνυμάτων. Την ίδια εποχή και άλλα πανεπιστήμια στην Αμερική αλλά και στην Ευρώπη αναπτύσσουν δικά τους δίκτυα επικοινωνίας, αλλά δεν έχουν τη δυνατότητα να επικοινωνήσουν όλα μαζί. Κι αυτό γιατί δε χρησιμοποιούν ένα κοινό πρωτόκολλο επικοινωνίας, δηλαδή έναν κοινό τρόπο κωδικοποίησης και αποκωδικοποίησης των μηνυμάτων που ανταλλάσσονται μέσω των υπολογιστών.

Το 1977 αναπτύσσεται ένα κοινό πρωτόκολλο το TCP/IP (Transmission Control Protocol/ Internet Protocol). Το πρωτόκολλο αυτό υιοθετείται το 1983 από όλα τα δίκτυα (NSFnet, ARPAnet, SATnet, PRnet,…) κι έτσι μπορούν όλοι να ανταλλάσσουν πληροφορίες οι οποίες την εποχή εκείνη ήταν απλό κείμενο. Το κοινό αυτό πρωτόκολλο χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα.

Το 1983 το δίκτυο χωρίστηκε σε δυο τμήματα το ARPAnet που αναπτύχθηκε αυτόνομα από τα πανεπιστήμια και το MILnet που εξυπηρετούσε τις στρατιωτικές ανάγκες. Βασική λειτουργία του δικτύου ήταν η ανταλλαγή ηλεκτρονικών μηνυμάτων (e-mail) για ερευνητικούς κυρίως σκοπούς, αλλά και για προσωπική χρήση. Το 1989 στο εργαστήριο φυσικής CERN της Γενεύης εφαρμόζεται πειραματικά το WWW (World Wide Web – Παγκόσμιος Ιστός) που δίνει τη δυνατότητα στο δίκτυο να μεταφέρει εκτός του κειμένου και εικόνες και να το κάνει ελκυστικότερο. Αυτό το γεγονός συνετέλεσε στην αύξηση των χρηστών του. Η έκρηξη όμως έγινε με την εμφάνιση του Mosaic, του πρώτου προγράμματος εμφάνισης των σελίδων (Web pages) του δικτύου με κείμενο, εικόνα, ήχο και οτιδήποτε άλλο μπορεί να ψηφιοποιηθεί.
Το Mosaic μεταμόρφωσε ουσιαστικά το Internet σε πολυμέσο (multimedia). Στον παραπάνω πίνακα μπορούμε να παρατηρήσουμε την εξέλιξη των κομβικών υπολογιστών (hosts) από τη δημιουργία του πρώτου δικτύου (ARPAnet) με τέσσερις κόμβους, έναν σε κάθε πανεπιστήμιο, μέχρι τα μέσα του 1997 που έφτασαν τους 19.540.000 κόμβους. Αν υπολογίσουμε ότι σε κάθε κόμβο αντιστοιχούν πολλοί χρήστες, τότε αντιλαμβανόμαστε ότι οι χρήστες του δικτύου είναι πολλαπλάσιοι των υπολογιστών. Αν και κανείς δεν μπορεί να υπολογίσει με ακρίβεια τoν αριθμό τους, υπάρχουν εκτιμήσεις που τους ανεβάζουν σήμερα, πάνω από εκατό εκατομμύρια. Αυτό που οδήγησε στη ραγδαία αύξηση των χρηστών ήταν η χρήση γραφικού περιβάλλοντος και η απλοποίηση των προγραμμάτων που είναι απαραίτητα για τη σύνδεση και περιήγηση στο Internet.

Τελικά τι είναι το INTERNET;

Είναι οι συνδεμένοι υπολογιστές που το απαρτίζουν.
Είναι οι άνθρωποι που το χρησιμοποιούν.
Είναι οι πληροφορίες που υπάρχουν αποθηκευμένες στους υπολογιστές.
       Πρέπει να γίνει σαφές ότι το Internet δεν είναι κάποια εταιρεία ή οργανισμός με κεντρική διοίκηση που αποφασίζει για τις πληροφορίες που θα δημοσιευτούν ή για τα πρόσωπα που θα έχουν δυνατότητα πρόσβασης ή δημοσίευσης. Αυτό είναι τεχνολογικά και οργανωτικά αδύνατο. Αν κάποια στιγμή αποφάσιζαν οι χρήστες να κλείσουν τους υπολογιστές τους δεν θα υπήρχε Internet.
Η ταχύτατη εξάπλωση και η ευρύτατη αποδοχή του οφείλονται στη μεγαλύτερη ελευθερία που παρέχει στους χρήστες του, να επιλέγουν μέσα από την πληθώρα των πληροφοριών ποια που θα εμφανιστεί στην οθόνη τους.
       Πρέπει επιπλέον να επισημάνουμε ότι δίνει στους χρήστες του τη δυνατότητα να περάσουν από την κατηγορία του καταναλωτή των πληροφοριών, στην κατηγορία του παραγωγού . Έτσι η χρήση του διαδικτύου δεν απαιτεί μόνο την προσοχή μας, αλλά μας ζητά να συμμετέχουμε.   Σημαντικό γεγονός αποτελεί και η δυνατότητα συνεχούς και αδιάκοπης πρόσβασης που προσφέρει.
      Χαρακτηριστικό του γνώρισμα είναι η διάταξη των εγγράφων του, που αλλάζει ριζικά την έως τώρα κλασσική γραμμική διάταξη που έχουμε συνηθίσει. Το Internet αποθηκεύει τις πληροφορίες διασυνδεμένες μεταξύ τους με τη μορφή υπερκειμένου.
      Προηγούμενη σελίδα Το Υπερκείμενο (HyperText) ή ιεραρχημένο κείμενο αποτελεί το βασικό οργανωτικό σχήμα των “άπειρων” πληροφοριών που απαντώνται στο Internet. Με βάση αυτό το σχήμα μέσα στα κείμενα υπάρχουν λέξεις ή εικόνες σύνδεσμοι, (links) που παραπέμπουν αυτόματα σε επιπλέον πληροφορίες, οι οποίες μπορεί να βρίσκονται στον ίδιο υπολογιστή, αλλά και χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά.
    Αυτό που διαφαίνεται είναι ότι δεν αλλάζει μόνο η διάταξη των εγγράφων και των πληροφοριών αλλά και η αναπαράσταση της διάρθρωσης της υπάρχουσας γνώσης στον ανθρώπινο νου. Οι κυριότερες υπηρεσίες που παρέχει στους χρήστες του σήμερα είναι:

Το αρχαιότερο, χρονικά, Ηλεκτρονικό Ταχυδρομείο (e-mail), για την ανταλλαγή ηλεκτρονικών μηνυμάτων. Είναι κείμενα (αλλά και οποιασδήποτε άλλης μορφής ψηφιοποιημένη πληροφορία) που κατά την αποστολή τους αποθηκεύονται σε υπολογιστές εξυπηρετητές (servers) έτσι ώστε ο παραλήπτης να έχει τη δυνατότητα, οποιαδήποτε στιγμή και από οποιοδήποτε σημείο έχει πρόσβαση στο διαδίκτυο, να λαμβάνει τα μηνύματά του.
Μεταφορά αρχείων μέσω του πρωτοκόλλου FTP ( File Transfer Protocol) από κάποιον υπολογιστή σε άλλον. Σύνδεση με απομακρυσμένο υπολογιστή (telnet) έτσι ώστε να ενεργοποιεί (τρέχει) τα διάφορα προγράμματά του από απόσταση. Συζήτηση για διάφορα θέματα μέσα από λίστες συζητήσεων (USENET,

listservs, newsgroups, και chat-rooms ) Φυσικά ηλεκτρονική παρουσίαση των πληροφοριών μέσα από σελίδες (Web pages) με πολυμεσικές δυνατότητες (κινούμενες εικόνες, ήχο, …) Δυνατότητες συνομιλίας με ήχο σε πραγματικό χρόνο (voice conference) Πολλαπλή συνομιλία με εικόνα και ήχο με συμμετοχή πολλών χρηστών (video conference) To Internet σήμερα αποτελείται από όλους τους κοινωνικούς θεσμούς, τις θεσμικά οργανωμένες κοινωνικές ομάδες, τους συλλογικούς φορείς, αλλά και τα άτομα που αποτελούν την κοινωνία. Όπως βλέπουμε παραπάνω, το διαδίκτυο μπορεί να προσφέρει πολλά, τουλάχιστον σε τρία επίπεδα.

Παρέχει: Νέες δυνατότητες επικοινωνίας μεταξύ των σχολείων, των μαθητών και των εκπαιδευτικών , ευκολίες στην αναζήτηση και πρόσβαση πληροφοριών τα μέσα για τη δημοσίευση και δημοσιοποίηση εργασιών και εγγράφων με συνεχώς αυξανόμενο αναγνωστικό κοινό Η δυνατότητα πρόσβασης στις πληροφορίες μπορεί να βοηθήσει τους μαθητές να γίνουν πιο ανεξάρτητοι, ικανοί να αναζητήσουν και να βρουν αυτό που τους ενδιαφέρει, να οργανώσουν τα ευρήματά τους, να τα αναλύσουν και να εξάγουν συμπεράσματα. Η περιήγηση στο δίκτυο μπορεί να αποτελέσει κίνητρο για περισσότερη συνεργασία, επικοινωνία και φυσικά παραγωγή και διανομή της πνευματικής τους δραστηριότητας.

Παραδοσιακά το σχολείο δεν ευνοούσε τη συνεργασία στη μάθηση. Το διαδίκτυο είναι από τη φύση του θετικά διακείμενο σε συνεργατικές μορφές μάθησης καθώς και σε μάθηση βασισμένη σε project. Ευνοεί μάλιστα συνεργασίες μεταξύ ατόμων και ομάδων που βρίσκονται μακριά, αφού καταργεί τις αποστάσεις.

Στον εκπαιδευτικό επίσης προσφέρονται "άπειρες" πηγές για να εμπλουτίσει τόσο τις προσωπικές του γνώσεις όσο και τις καθημερινές διδακτικές ανάγκες. Ολόκληρα δίκτυα επικοινωνίας εκπαιδευτικών στον κόσμο βρίσκονται πλέον στη διάθεσή του. Υπάρχουν πάρα πολλές σελίδες με υλικό για κάθε θέμα από τις φυσικές ως τις κοινωνικές επιστήμες. Εκεί μπορεί να βρει πρακτικά πολλών συνεδρίων, επιστημονικά περιοδικά on-line, ολόκληρα προγράμματα διδασκαλίας αλλά και τρόπους προσέγγισης ενός θέματος από άλλους εκπαιδευτικούς σ' όλον τον κόσμο. Το Internet λοιπόν παρουσιάζεται ως ένα επιπλέον δίκτυο παροχής επιστημονικής αρωγής, συπληρωματικό μεν στα υπάρχοντα, όπως έντυπα περιοδικά, ημερίδες και συνέδρια που λάβαιναν χώρα στην εμβέλεια του εκπαιδευτικού, αλλά σίγουρα πιο δυναμικό, πλουραλιστικό και ταχύτατα εξελισσόμενο. Παραπάνω βλέπουμε μια σειρά από προβλήματα που ζητούν επίλυση Τα προβλήματα αυτά είναι δυο ειδών αυτά που ανάγονται στην ευθύνη των υπαρχουσών κοινωνικών θεσμών Εδώ μπορούμε να επισημάνουμε την καθυστέρηση των κυβερνήσεων να νομοθετήσουν κάποιο πλαίσιο που θα αναφέρεται στη λειτουργία του Internet στην κάθε χώρα.

Το μεγαλύτερο “πρόβλημα” είναι πάντως η αδυναμία κάθε χώρας να προσπαθήσει να ελέγξει ή να λογοκρίνει αυτά που δημοσιεύονται στο δίκτυο, γιατί είναι πολύ εύκολο να στείλει κανείς το υλικό που έχει προς δημοσίευση σε άλλη χώρα όπου δεν υπάρχει κανείς περιορισμός. Άλλο τόσο δύσκολο είναι και η συνεννόηση όλων των κρατών για κοινή πολιτική πάνω στο θέμα. Θα μπορούσαμε όμως να πούμε ότι αυτή η απόλυτη ελευθερία είναι και η δύναμή του, αυτά που ανάγονται στην ευθύνη των χρηστών του δικτύου. Στο θέμα αυτό οφείλουμε να αναγνωρίσουμε κάποιες προσπάθειες που γίνονται, αλλά είναι πάρα πολύ δύσκολο να μπει τάξη στον αχανή Κυβερνοχώρο .

Πολλές φορές αναφέρεται ως πρόβλημα η πολύωρη και άσκοπη περιπλάνηση στο δίκτυο. Το ζήτημα αυτό αν και υπαρκτό δεν μπορεί να γενικευτεί. Μπορεί να λυθεί με την εισαγωγή πολλαπλών κριτηρίων στις μηχανές αναζήτησης (Search Engines) και σωστό χρονικό προγραμματισμό γιατί διαφορετικά είναι πολύ εύκολο να χαθεί κάποιος στον κυκεώνα των πληροφοριών . Συνυφασμένο με το προηγούμενο πρόβλημα είναι και οι αιτιάσεις για κοινωνική απομόνωση των χρηστών. Σίγουρα οι μορφές επικοινωνίας μέσω του δικτύου

διαφέρουν από την κατά πρόσωπο επικοινωνία, αλλά δεν μπορούμε να χαρακτηρίσουμε απομόνωση την ανταλλαγή ηλεκτρονικών μηνυμάτων, τη συμμετοχή σε χώρους συζητήσεων με άλλα άτομα από ολόκληρο τον πλανήτη ή την ηλεκτρονική συνομιλία μέσα στο δίκτυο με ήχο και εικόνα. Εως τώρα εξετάσαμε την ιστορία, τη δομή και λετουργία του δικτύου, τις νέες δυνατότητες που διανοίγονται στην επικοινωνία και την εκπαίδευση. Αυτά είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Το Internet έχει διεισδύσει στην καθημερινή μας ζωή και σιγά σιγά επηρεάζει κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα. Προκαλεί μεταβολές στην εργασία όπως τη γνωρίσαμε στα χρόνια του βιομηχανικού πολιτισμού. Έκανε την εμφάνισή της η τηλε-εργασία, με όλα τα θετικά ή αρνητικά που συνοδεύσουν την εφαρμογή της. Αλλάζει τις αγοραστικές συνήθειες. Αγγίζει την ψυχαγωγία.
Η πολυδιαφημιζόμενη ενοποίηση του δικτύου με την τηλεόραση (WebTV) δίνει τη δυνατότητα στον καταναλωτή να δημιουργεί το προσωπικό του τηλεοπτικό πρόγραμμα, να δει οποιαδήποτε στιγμή επιθυμεί την ταινία ή την είδηση που τον ενδιαφέρει. Η μαζική επικοινωνία μετατρέπεται σε αμφίδρομη, χάρη στην αλληλεπιδραστικότητα που προσφέρει κι έτσι ο χρήστης αποκτά μεγαλύτερο έλεγχο στις πληροφορίες. Στις διαπροσωπικές επικοινωνίες έχει να επιδείξει νέες ελκυστικότερες μορφές πιο κοντά στη φυσική κατά πρόσωπο επικοινωνία. Το άμεσο μέλλον ανήκει στη Video-συνδιάσκεψη και το αμέσως απώτερο στην εικονική πραγματικότητα (Virtual Reality). Οι νέες αυτές επικοινωνιακές δυνατότητες δημιουργούν έναν νέου τύπου "πολίτη", του "δικτυακού πολίτη" (Netizen). Χαρακτηριστικό στοιχείο του Netizen είναι ότι χωρίς τη φυσική παρουσία, από το σπίτι του, συμμετέχει σε νέου τύπου κοινότητες, τις εικονικές κοινότητες (Virtual Communities), χρησιμοποιεί βιβλιοθήκες, κάνει αγορές..

Αναμένεται στα επόμενα χρόνια ότι μπορεί να προσφέρει άμεση δημοκρατία αφού τεχνολογικά παρέχει στα άτομα τις δυνατότητες έκφρασης της προσωπικής άποψης για όλα τα πολιτικά ζητήματα και στις κυβερνήσεις τις δυνατότητες επεξεργασίας όλων αυτών των απόψεων. Καταργεί τις αποστάσεις, καταρρίπτει τα εθνικά σύνορα και προσφέρει σε κάθε άτομο, κοινοτική ή εθνοτική ομάδα, ανεξαρτήτως χρώματος, φύλου, εθνότητας ή άλλων χαρακτηριστικών, ίσες ευκαιρίες πρόσβασης και συμμετοχής στον Κυβερνοχώρο. Φέρνει σε επαφή πολλές ομάδες με διαφορετικές συνήθειες και κουλτούρες κι έτσι ανάγεται σε σημαντικότατο πολυπολιτισμικό φορέα της εποχής μας. Ταυτοχρόνως δημιουργεί ένα νέο είδος κουλτούρας, την Κυβερνοκουλτούρα που έχει δημιουργήσει νέους όρους, αρχές και τρόπους συμπεριφοράς (netiquette) στο δίκτυο.

Ένα ζήτημα που αφορά στην παγκόσμια χρήση του δικτύου είναι ο διαφαινόμενος γλωσσικός ιμπεριαλισμός της αγγλικής γλώσσας. Λύση μπορεί να δοθεί τόσο με τη διευρυνόμενη συμμετοχή όλων των ομάδων του πλανήτη, όσο και από την ανάπτυξη προγραμμάτων αυτόματης μετάφρασης των κειμένων σε κάθε γλώσσα, έτσι ώστε η μεταφορά και ανάγνωση ενός κειμένου να γίνεται πάντα στη γλώσσα του χρήστη ανεξαρτήτως σε ποια γλώσσα είναι γραμμένο. Στην εκπαίδευση παρουσιάζονται νέες ευκαιρίες για εμπλουτισμό της διδακτικής διαδικασίας και την ενεργητική μάθηση. Διευκολύνεται η εξ αποστάσεως εκπαίδευση και παρέχονται οι τεχνικές δυνατότητες για μια δια βίου εκπαίδευση. Άρχισαν να εμφανίζονται Πανεπιστήμια που παρέχουν μέσα από το Internet πτυχιακές σπουδές. Η υπάρχουσα γνώση δεν παραμένει αμετάβλητη τόσο από πλευράς ποσότητας όσο και ταχύτητας. Οι γνώσεις διανέμονται πλέον αστραπιαία σε κάθε γωνιά του πλανήτη, με αποτέλεσμα να πολλαπλασιάζονται ετησίως.

Τελικά το Internet είναι ένα ακόμη τεχνολογικό μέσο που προσφέρει πολλές νέες δυνατότητες, τη χρήση των οποίων καθορίζει ο άνθρωπος και τα αποτελέσματα θα κριθούν από την Ιστορία...